Geriatri ve Gerontoloji
Geriatri, tıbbın alt dallarından biri olarak yaşlı hastaların
sorunlarına çözüm aramakta ve yaşlıların rehabilitasyon ve tedavileri ile
ilgilenmektedir. Ayrıca yaşlılıkla ilgili olabilecek bütün psikososyal konuları
ve hastalıkları incelemektedir. “Geras” (ihtiyarlık yaşı) ve “iatros” (fizikçi)
kelimelerinden türemiştir. Bu kapsamda geriatri özellikle yaşlılık durumunda
meydana gelen hastalıkları ele almakta ve bu hastalıkların koruyucu, tedavi,
rehabilite edici ve sosyal yönleri ile ilgilenmektedir. Geriatriyi
gerontolojiden ayıran nokta ise gerontoloji yaşlanma sürecini ele alırken
geriatrinin yaşlılıkta görülen hastalıkları ele alması ve hastalıkların
tedavileri üzerinde durmasıdır.
Gerontolojinin kurucusu, Nobel ödüllü Rus bilim adamı, İlya Meçnikov’dur.
Meçnikov, fagositoz üzerindeki araştırmaları için 1908'de Nobel Tıp Ödülü'nü
almıştır. 1870 yılında Odessa üniversitesine Anatomi ve Zooloji profesörü olarak
atanmıştır. Hasta olan karısının kanını kendine enjekte etmiş ve bu hastalığı
atlatmayı başarmıştır. Bağışıklık ve savunma sisteminin varlığı ile ilgili
önemli çalışmalar yapmıştır. Paris’e giderek Pastör enstitüsünde bir süre
çalışmış ve immün sistemi üzerinde araştırmalarını yoğunlaştırmıştır. İnsanların
120 yaşına kadar yaşayabileceğini savunan İlya Meçnikov bunun için sağlıklı
beslenme çalışmaları yapmıştır. Özellikle sütün fermente ürünleri kefir, yoğurt
ve anne sütü üzerinde çalışmalarda bulunmuştur. Böylece Probiyotik bakterileri
ve önemini keşfetmiştir.
Geriati terimi ilk kez 1909 yılında Ignatz Leo Nascher, Longevity and
Rejuvenesence adlı makalesinde kullanmıştır. Nascher yaşlanma süreci ve
yaşlılığı patolojik bir durum olarak değil, tıpkı çocukluk dönemi gibi yaşamın
doğal bir süreci olarak tanımlamış ve yaşlıların tedavi ve bakımının ayrı bir
tıp dalı olarak ele alınması gerekliliğini savunmuştur.
Gerontoloji Yunanca “γέρwv’’-“ yaşlı insan-old man” anlamına gelen “Geront
|o|s|” ve Fransızca ‘‘logie-bilim” kelimelerinden türetilmiştir. Gerontoloji
yaşlanmanın ve yaşlılığın bedensel, psişik, sosyal, tarihsel ve kültürel
yönlerinin tanımı, açıklanması ve modifikasyonu ile ilgilenmektedir. Dolayısıyla
gerontoloji yaşlanmanın bilimidir; yaşlılığın değil. Gerontoloji yaşlanma ve
yaşlılıkla ilgili sorulara yanıt ararken yaşlılığın çok boyutlu bir kavram
olduğunu ortaya koymaktadır. Yaşlanmanın biyolojik boyutları, biyoloji, geriatri
ve gerontopsikiyatri, psikolojik boyutları gerontopsikiyatri ve toplumsal
boyutları sosyal gerontoloji tarafından incelenmektedir.
|