Geriatri ve Gerontoloji

Geriatri, tıbbın alt dallarından biri olarak yaşlı hastaların sorunlarına çözüm aramakta ve yaşlıların rehabilitasyon ve tedavileri ile ilgilenmektedir. Ayrıca yaşlılıkla ilgili olabilecek bütün psikososyal konuları ve hastalıkları incelemektedir. “Geras” (ihtiyarlık yaşı) ve “iatros” (fizikçi) kelimelerinden türemiştir. Bu kapsamda geriatri özellikle yaşlılık durumunda meydana gelen hastalıkları ele almakta ve bu hastalıkların koruyucu, tedavi, rehabilite edici ve sosyal yönleri ile ilgilenmektedir. Geriatriyi gerontolojiden ayıran nokta ise gerontoloji yaşlanma sürecini ele alırken geriatrinin yaşlılıkta görülen hastalıkları ele alması ve hastalıkların tedavileri üzerinde durmasıdır.

Gerontolojinin kurucusu, Nobel ödüllü Rus bilim adamı, İlya Meçnikov’dur.

Meçnikov, fagositoz üzerindeki araştırmaları için 1908'de Nobel Tıp Ödülü'nü almıştır. 1870 yılında Odessa üniversitesine Anatomi ve Zooloji profesörü olarak atanmıştır. Hasta olan karısının kanını kendine enjekte etmiş ve bu hastalığı atlatmayı başarmıştır. Bağışıklık ve savunma sisteminin varlığı ile ilgili önemli çalışmalar yapmıştır. Paris’e giderek Pastör enstitüsünde bir süre çalışmış ve immün sistemi üzerinde araştırmalarını yoğunlaştırmıştır. İnsanların 120 yaşına kadar yaşayabileceğini savunan İlya Meçnikov bunun için sağlıklı beslenme çalışmaları yapmıştır. Özellikle sütün fermente ürünleri kefir, yoğurt ve anne sütü üzerinde çalışmalarda bulunmuştur. Böylece Probiyotik bakterileri ve önemini keşfetmiştir.

Geriati terimi ilk kez 1909 yılında Ignatz Leo Nascher, Longevity and Rejuvenesence adlı makalesinde kullanmıştır. Nascher yaşlanma süreci ve yaşlılığı patolojik bir durum olarak değil, tıpkı çocukluk dönemi gibi yaşamın doğal bir süreci olarak tanımlamış ve yaşlıların tedavi ve bakımının ayrı bir tıp dalı olarak ele alınması gerekliliğini savunmuştur.

Gerontoloji Yunanca “γέρwv’’-“ yaşlı insan-old man” anlamına gelen “Geront |o|s|” ve Fransızca ‘‘logie-bilim” kelimelerinden türetilmiştir. Gerontoloji yaşlanmanın ve yaşlılığın bedensel, psişik, sosyal, tarihsel ve kültürel yönlerinin tanımı, açıklanması ve modifikasyonu ile ilgilenmektedir. Dolayısıyla gerontoloji yaşlanmanın bilimidir; yaşlılığın değil. Gerontoloji yaşlanma ve yaşlılıkla ilgili sorulara yanıt ararken yaşlılığın çok boyutlu bir kavram olduğunu ortaya koymaktadır. Yaşlanmanın biyolojik boyutları, biyoloji, geriatri ve gerontopsikiyatri, psikolojik boyutları gerontopsikiyatri ve toplumsal boyutları sosyal gerontoloji tarafından incelenmektedir.